'De industrie heeft een groeiende interesse in de flexibele inzet van elektriciteit'

“De industrie heeft een groeiende interesse in de flexibele inzet van elektriciteit.  Enerzijds zie je een stijgende trend in de energieprijzen en anderzijds is beschikbaarheid niet langer een vanzelfsprekendheid”,  zegt Maarten Smeding, Operationeel manager bij De Kleijn Energy Consultants & Engineers. Hij geeft een aantal voorbeelden uit de praktijk én tips voor de industrie.

“Veel industriële bedrijven hebben op dit moment nog energiecontracten met vaste energietarieven. Maar deze contracten zijn eindig. Het is daarom aan te raden nu alvast de nodige voorbereidingen te treffen zodat je op een later moment een goede uitgangspositie hebt om te onderhandelen over nieuwe contracten. Energietarieven zullen de komende tijd naar verwachting (blijven) stijgen en ook de beschikbaarheid is door netcongestie een belangrijk aandachtspunt geworden. Nu anticiperen is de boodschap.”

Koel en vrieshuizen

Inzetten op flexibiliteit kan veel voordelen opleveren. “Koel- en vrieshuizen zijn mooie voorbeelden waar flexibele inzet van elektriciteit al is ingeburgerd. Vriescellen worden bij voorkeur nooit ‘warmer’ dan -18℃ . Tijdens daluren kunnen bedrijven hun koelcompressoren wat harder laten draaien zodat een temperatuur van bijvoorbeeld -20℃ wordt bereikt. Zijn de tarieven hoog, dan draaien de compressoren minder hard en zal de temperatuur langzaam stijgen, terwijl nog steeds minimaal die -18 ℃ kan worden gegarandeerd.”

Handelen op de energiemarkt

Ook een e-boiler kan zorgen voor flexibiliteit, zo blijkt uit de presentatie van papierproducent Sappi uit Maastricht op Industrial Heat & Power 2023.  “Sappi heeft fors geïnvesteerd in verduurzaming, onder meer door een e-boiler aan te schaffen. De e-boiler maakt stoom door elektriciteitsverbruik. De aanschaf ervan zorgt daarbij niet alleen voor decarbonisatie, maar de papierproducent is met de e-boiler ook aFRR (automatic Frequency Restoration Reserve)-leverancier/afnemer van energie geworden.”

Juiste configuratie

Een e-boiler inzetten om flexibiliteit te creëren komt nog niet heel veel voor bij de bedrijven maar het is zeker mogelijk. “Belangrijk is dat goed naar de energiebehoefte en de bedrijfsprocessen wordt gekeken. Vaak vergt de praktijk meer aanpassingen dan een elektrisch verwarmingselement toevoegen aan de traditionele verwarmingsketel. Het is daarom belangrijk om de juiste configuratie te kiezen die flexibiliteit mogelijk maakt. Daarnaast moet er ook voldoende netcapaciteit aanwezig zijn. Veel bedrijven kloppen zelf bij ons aan met ideeën, dus  het onderwerp leeft zeker en samen bekijken we vervolgens hoe we ze kunnen omzetten in realiteit.”

Biogas

Nog een optie om flexibel met energie om te gaan, is de inzet van groen gas. “Ook dit is niet nieuw. Bedrijven in de voedingsmiddelenindustrie hebben vaak een eigen waterzuivering of vergistingsinstallatie voor hun reststromen. Hierbij komt biogas vrij wat gebruikt kan worden in de eigen processen of wordt opgewaardeerd tot groen gas. Bij gebruik in de eigen processen kan een bedrijf kiezen voor het bijmengen van biogas of plaatsen van een extra ketel. Biogas wordt bijvoorbeeld standaard gebruikt om te verwarmen en is er extra nodig om aan de warmtevraag te voldoen, dan wordt beroep gedaan op aardgas. Ook hier zijn diverse variaties mogelijk die leiden tot flexibiliteit.”

Groene waterstof

Waterstof bijmengen is in theorie eveneens een optie. “Technisch is het goed mogelijk om bij de meeste branders, mits een kleine aanpassing, waterstof bij te mengen bij aardgas. Er is dan sprake van een iets andere verbrandingswaarde maar dit is zeker mogelijk. Echter, je zult je als bedrijf moeten afvragen of dit economisch gezien interessant is. Momenteel is de efficiency in de keten zodanig laag dat het financieel nog niet aantrekkelijk is om groene waterstof te gebruiken, dus is het op dit moment niet de juiste keuze. Op de langere termijn zullen naar verwachting grote industriële bedrijven in eerste instantie groene waterstof afnemen. Enerzijds hebben bedrijven in deze sector waterstof nodig om hoge temperaturen te kunnen realiseren.  Anderzijds zijn er ook industriële processen die waterstof nodig hebben. Dat zijn wellicht de eerste twee opties waar groene waterstof als eerste zal worden toegepast.”

Anticiperen

Veel bedrijven doen vooralsnog weinig als het op flexibiliteit aankomt, stelt Smeding.  “Wie momenteel een vast energiecontract heeft dat nog enige jaren loopt, zou alvast vooruit moeten kijken naar hoe de energievoorziening eruit moet zien eenmaal de contracten aflopen. Bedrijven die een onderzoeksplicht hebben, kijken actiever naar mogelijkheden dan de kleinere ondernemingen. Toch is het voor iedereen belangrijk om vooruit te kijken hoe je productie er de komende jaren uit zal zien. De markt is in beweging en netcongestie is of wordt een bottleneck voor veel projecten. Door vooruit te kijken kun je daarop anticiperen. En hoe je het ook wendt of keert, uiteindelijk moeten we komen tot klimaatneutraliteit en dat lukt alleen door in actie te komen.”